سوریه، کشوری که برای بیش از یک دهه درگیر جنگ داخلی بوده، اکنون در مرحله جدیدی از بحران قرار دارد که پیامدهای آن نه تنها برای سیاست و امنیت خاورمیانه، بلکه برای صنایع اقتصادی مهم از جمله صنعت فولاد نیز بسیار قابل توجه است. سقوط دولت بشار اسد، که در حال حاضر نزدیک به یک دهه درگیر جنگ داخلی است، پرسشهای زیادی را درباره آینده این کشور و روابط آن با کشورهای همسایه، بهویژه ترکیه و اسرائیل، مطرح کرده است. صنعت فولاد سوریه که در گذشته یکی از ارکان اقتصادی این کشور محسوب میشد، حالا تحت تأثیر تغییرات سیاسی و اقتصادی قرار گرفته است.
نقش سوریه در صنعت فولاد خاورمیانه
سوریه به عنوان یک کشور تولیدکننده فولاد در خاورمیانه، تاریخچهای طولانی در تولید فولاد داشت. کارخانههای فولاد دمشق و حمص و دیگر مراکز تولید فولاد در این کشور برای سالها نیاز داخلی و صادراتی منطقه را تأمین میکردند. با این حال، از آغاز بحران در سال ۲۰۱۱، صنعت فولاد سوریه دچار افت شدیدی شد و بسیاری از کارخانهها تعطیل یا نیمهفعال شدند. تحلیلگران اقتصادی پیشبینی میکنند که صنعت فولاد سوریه برای احیای دوباره خود به زمان زیادی نیاز دارد، اما این کشور همچنان پتانسیل بالایی برای تولید فولاد بهویژه در صنایع پاییندستی دارد.
ترکیه، رقیب و شریک بزرگ فولاد سوریه
ترکیه، که در چند سال گذشته به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان فولاد در منطقه تبدیل شده است، نقشی اساسی در آینده صنعت فولاد سوریه ایفا خواهد کرد. ترکیه نه تنها به عنوان یک رقیب جدی برای صنعت فولاد سوریه مطرح است، بلکه به دلیل همسایگی و نفوذ سیاسی، میتواند شریک اصلی در بازسازی و احیای صنعت فولاد سوریه باشد.
از سوی دیگر، برخی کارشناسان بر این باورند که ترکیه میتواند با استفاده از قدرت اقتصادی خود، بازارهای فولاد سوریه را در دست بگیرد. بازارهایی که بهویژه در زمینه صادرات به کشورهای همسایه مانند عراق و لبنان برای ترکیه ارزشمند خواهند بود. ترکیه به عنوان یکی از بزرگترین صادرکنندگان فولاد به منطقه، میتواند برای سوریه نیز به یک شریک تجاری مهم تبدیل شود، اگرچه برخی اختلافات سیاسی میتواند این روابط را پیچیده کند.
ماجرای زنگزور و تأثیرات آن بر صنعت فولاد
در کنار تحولات داخلی سوریه، موضوع زنگزور نیز به عنوان یکی از نقاط کلیدی در روابط ترکیه و کشورهای همسایه مطرح است. مسیر زنگزور که از ارمنستان میگذرد، میتواند یک کریدور مهم تجاری برای صادرات فولاد و دیگر کالاها به کشورهای آسیای میانه و روسیه باشد. در صورت ثبات در سوریه و کنترل بر زیرساختهای اقتصادی، این کریدور میتواند به افزایش تولید فولاد در منطقه و تسهیل مبادلات تجاری کمک کند.
اما در این میان، اسرائیل به عنوان یکی از بازیگران اصلی در تحولات منطقهای، به ویژه در زمینه رقابتهای تجاری و استراتژیک، نقش بزرگی در تعیین آینده صنعت فولاد در خاورمیانه ایفا میکند. اسرائیل به دلیل وضعیت ژئوپلیتیکی خود و نیز اهمیت اقتصادی که برای کشورهای خلیج فارس و شرق مدیترانه دارد، میتواند بر تأسیس یا احیای مجدد کارخانههای فولاد در سوریه یا حتی در کشورهای همسایه تأثیرگذار باشد.
آینده صنعت فولاد سوریه در سایه تحولات سیاسی
آینده صنعت فولاد سوریه به شدت به تحولات سیاسی این کشور و همچنین شرایط سیاسی و اقتصادی کشورهای همسایه وابسته است. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که اگر وضعیت سیاسی سوریه به ثبات نسبی برسد و تحریمها کاهش یابد، امکان بازسازی صنعت فولاد وجود دارد. با این حال، دولت سوریه نیازمند حمایتهای بینالمللی و سرمایهگذاریهای کلان برای بازسازی زیرساختها و کارخانهها است. از سوی دیگر، اگر رقابتهای منطقهای و تنشهای سیاسی همچنان ادامه یابد، صنعت فولاد سوریه ممکن است به صورت یک فرصت اقتصادی بیثمر باقی بماند.
تحلیلگران همچنین اشاره میکنند که توجه ویژه به همکاری با کشورهای همسایه مانند ترکیه و عراق میتواند کلید موفقیت در احیای صنعت فولاد سوریه باشد. این کشورها بهویژه ترکیه، که ظرفیتهای تولید فولاد بالایی دارد، میتوانند به عنوان همکاران استراتژیک در بازسازی و گسترش بازار فولاد سوریه عمل کنند.